Niezwykle cenne witaminy z grupy B to składniki odżywcze, o których zapominamy. Tymczasem pełnią one wiele funkcji w organizmie, odpowiadając za dobre samopoczucie, zdrowie psychiczne, a także za właściwą pracę serca.
Witaminy z grupy B – właściwości
Witaminy, zaliczane do grupy B, są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Biorą udział w wielu procesach, wspomagając układ odpornościowy, sprawność umysłową, a nawet prawidłową syntezę hormonów płciowych. Do witamin z grupy B należą:
- Tiamina (B1) – wspomaga pracę układu sercowo-naczyniowego. Wpływa na właściwy rozwój kości oraz na wzrost. Jest skutecznym lekiem w walce z półpaścem, a także z chorobą morską.
- Ryboflawina (B2, G) – doskonale wpływa na kondycję włosów, paznokci i skóry. Wzmacnia wzrok i układ odpornościowy. Jest wykorzystywana w leczeniu anemii, chorób jamy ustnej, warg oraz języka.
- Niacyna (B3, PP) – bierze udział w syntezie hormonów płciowych, kortyzolu, tyroksyny oraz insuliny. Pełni ważną rolę w tworzeniu czerwonych ciałek krwi. Witamina B3 obniża poziom cholesterolu we krwi. Jest stosowana w profilaktyce zaburzeń żołądkowo-jelitowych.
- Cholina (B4) – niezbędna w procesie tworzenia i utrzymania prawidłowej struktury komórek. Odpowiada za prawidłowe funkcje mięśni i układu oddechowego. Usprawnia pracę serca i mózgu.
- Kwas pantotenowy (B5) – współodpowiedzialny za syntezę kwasów tłuszczowych, usprawnia gospodarkę energetyczną w organizmie. Jest niezbędny do prawidłowej syntezy cholesterolu, hormonów sterydowych oraz witamin A i D. Wzmacnia system odpornościowy i chroni organizm przed negatywnymi skutkami antybiotykoterapii.
- Piroksyna (B6) – ułatwia wchłanianie białka oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Odgrywa ważną rolę w produkcji hemoglobiny, podnosi odporność immunologiczną organizmu, uczestniczy w tworzeniu przeciwciał. Witamina B6 łagodzi nocne skurcze mięśni nóg oraz cierpnięcie rąk.
- Biotyna (B7, H) – odpowiada za prawidłowy wzrost i rozwój organizmu, zapobiega łysieniu i siwieniu włosów. Doskonale leczy wypryski na skórze i stany zapalne.
- Inozytol (B8) – substancja wpływająca na insulinowrażliwość.
- Kwas foliowy (B9) – zapobiega defektom wrodzonym, stanowiąc niezbędny składnik odżywczy dla kobiet w ciąży. Wspomaga funkcjonowanie układu krwiotwórczego i nerwowego. Odgrywa kluczową rolę w metabolizmie homocysteiny.
- Kobalamina (B12) – bierze udział w wytwarzaniu czerwonych krwinek w szpiku, w metabolizmie białek, tłuszczu oraz węglowodanów. Uczestniczy także w syntezie neuroprzekaźnika serotoniny. Pomaga utrzymać stabilność genów człowieka.
- Kwas orotowy (B13) – składnik ułatwiający metabolizm kwasu foliowego i witaminy B12. Wspomaga funkcjonowanie wątroby. Wykorzystywany w leczeniu stwardnienia rozsianego.
- Kwas pangamowy (B15) – poprawia ukrwienie mięśni i tkanek, zapobiega marskości wątroby, łagodzi ataki astmy, powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych.
- Amigdalina (B17) – według niektórych naukowców, może powstrzymywać rozrost nowotworów.
Przeczytaj również: Witaminoza z 4Swiss: Witamina D
Niedobór witaminy B
Ze względu na bardzo szeroki zakres działania witamin z grupy B, ich niedobór może prowadzić do wielu schorzeń i zaburzeń funkcjonowania organizmu.
Należą do nich:
- zaburzenia wzrostu i rozwoju kości,
- łysienie, siwienie włosów,
- zaburzenia pamięci i koncentracji,
- gorsze samopoczucie,
- choroby układu nerwowego,
- ogólne osłabienie,
- drżenie rąk, dystrofia mięśni,
- stany zapalne skóry,
- męczliwość oczu, łzawienie, nadwrażliwość na światło,
- biegunka,
- paraliż kończyn,
- otępienie.
Korzystanie z naturalnych źródeł witaminy B jest niezwykle ważne, ponieważ syntetyczne kompleksy są traktowane przez tkanki i wątrobę jako toksyny. Mogą też powodować tycie.
Nadmiar witaminy B
Witamina B1 i B2 jest trudna do przedawkowania, ponieważ mają one słabą rozpuszczalność w jelitach. Ich nadmiar jest ponadto usuwany razem z moczem. Przedawkowanie może dotyczyć natomiast niacyny, kwasu pantotenowego, witaminy B6 oraz kwasu foliowego. Nadmiar witaminy B3 przejawia się w problemach dermatologicznych, jak wysypka czy swędzenie skóry. Inne objawy przedawkowania to arytmia serca, utrata łaknienia, pogarszanie się lub utrata wzroku. Zbyt duża ilość witaminy B5 prowadzi do biegunki i schorzeń układu pokarmowego. Przedawkowanie witaminy B6 prowadzi do trudności w poruszaniu się i zaburzonej koordynacji ruchów. Na przekroczenie zalecanej dawki wskazywać może także drętwienie kończyn. Zbyt duże ilości kwasu foliowego prowadzą natomiast do bezsenności, rozdrażnienia, a nawet depresji. Inne objawy to zaburzenia żołądkowo-jelitowe i alergiczne reakcje skórne.
Przeczytaj również: Witaminoza z 4Swiss: Witamina E
Źródła witaminy B
Naturalnymi źródłami witamin z grupy B są zielone warzywa liściaste i rośliny strączkowe. Znajdziemy je także w produktach pełnoziarnistych, jajach, mięsie oraz rybach, a także w drożdżach i grzybach. Największe ilości witamin znajdziemy w:
- wieprzowinie, wołowinie i podrobach, płatkach owsianych, groszku – B1
- jajach, nabiale, chudym mięsie oraz w brokułach – B2
- mięsie, parmezanie, produktach zbożowych – B3
- wątrobie, nerkach, płatkach owsianych, jajach i orzechach – B5
- drobiu, jajach i rybach – B6
- żółtku jaj, orzechach i roślinach strączkowych – B7
- szpinaku, pestkach dyni, produktach zbożowych – B9
- nabiale, nerkach, wątrobie – B12
- w pestkach owoców – szczególnie jabłek, brzoskwini, wiśni i moreli – B17
Witamina B – fakty i mity
- Witaminy z grupy B są nietrwałe i nie mogą być magazynowane w organizmie. Wyjątkiem jest witamina B12, odkładana w minimalnych ilościach.
- Zwiększone zapotrzebowanie na witaminy z grupy B mają osoby poddawane rekonwalescencji, po zabiegach, a także kobiety w ciąży i karmiące piersią.
- Antybiotykoterapia powoduje zubożenie flory bakteryjnej, zaburzając proces syntetyzowania witamin z grupy B. Są one wrażliwe również na inne używki, m.in. alkohol, kawę, cukier oraz czarną herbatę.
- Na niedobory tych składników odżywczych są także narażeni palacze i osoby pozostające pod wpływem stresu.
- Wegetarianie i weganie to grupa najbardziej narażona na niedobory witaminy B. Zmieniając dietę na bezmięsną należy pamiętać o suplementowaniu tego ważnego składnika odżywczego w postaci kompleksu witamin B.
- Niski poziom witaminy B12 trudno wykryć u osób z chorobami wątroby i z białaczką. Niski poziom B12 w komórkach jest bowiem maskowany przez poziom B12 we krwi, intensywnie wydzielanej przez komórki wątrobowe i leukocyty.
- Istnieją badania, które wskazują, że witamina B3 może wspomagać leczenie schizofrenii.
- Brak aktualnych badań nad witaminą B13 i B15 sprawia, że należy do nich podchodzić ostrożnie, szczególnie w kwestii ich dawkowania.
Przeczytaj również: Witaminoza z 4Swiss: Witamina A